حمل و نقل دریایی چیست؟
حمل و نقل دریایی جابجایی افراد و کالاها را از طریق پهنه آبی دریاها، اقیانوسها، دریاچهها، کانالها و رودخانهها به وسیله قایق، کشتی و دیگر شناورها امکانپذیر میکند. این روش حمل و نقل با وجود عدم تناسب برای جابجایی مسافران به دلیل زمان طولانی سفر، نقشی حیاتی در تجارت جهانی ایفا میکند که سهم بزرگی از مبادلات کالا را به خود اختصاص داده است.
در حقیقت کشتیهای باری ستون فقرات ارسال بار دریایی هستند. این غولهای پیکر با تجهیزاتی خاص، جابجایی انواع کالاها با ویژگیهای مختلف را بر عهده دارند. بنادر و امکانات بندری نیز با تجهیزاتی پیشرفته، تخلیه و بارگیری سریع و امن کالاها را تضمین میکنند.
همچنین پس از ورود کشتی به بندر و کسب مجوز از مراجع ذیصلاح، فرآیند تخلیه آغاز میشود. گمرک با نظارت دقیق، اطلاعات مربوط به کشتی و کالا را ثبت و انبارهای مربوطه را لاک و مهر میکند. در نهایت، فهرست محمولههای قابل تخلیه در دو نسخه به گمرک ارائه میشود تا این سفر دریایی به نقطه پایانی خود برسد.
انواع حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی جابجایی افراد و کالاها را از طریق پهنه آبی دریاها، اقیانوسها، دریاچهها، کانالها و رودخانهها به وسیله قایق، کشتی و دیگر شناورها امکانپذیر میکند. این روش حمل و نقل با وجود عدم تناسب برای جابجایی مسافران به دلیل زمان طولانی سفر، نقشی حیاتی در تجارت جهانی ایفا میکند که سهم بزرگی از مبادلات کالا را به خود اختصاص داده است.
در حقیقت کشتیهای باری ستون فقرات ارسال بار دریایی هستند. این غولهای پیکر با تجهیزاتی خاص، جابجایی انواع کالاها با ویژگیهای مختلف را بر عهده دارند. بنادر و امکانات بندری نیز با تجهیزاتی پیشرفته، تخلیه و بارگیری سریع و امن کالاها را تضمین میکنند.
همچنین پس از ورود کشتی به بندر و کسب مجوز از مراجع ذیصلاح، فرآیند تخلیه آغاز میشود. گمرک با نظارت دقیق، اطلاعات مربوط به کشتی و کالا را ثبت و انبارهای مربوطه را لاک و مهر میکند. در نهایت، فهرست محمولههای قابل تخلیه در دو نسخه به گمرک ارائه میشود تا این سفر دریایی به نقطه پایانی خود برسد.
ترانشیپ
Transshipmentروش حمل و نقل دریایی به صورت ترانشیپ Transhipment از طریق تغییر کشتی میباشد. درواقع این روش حمل و نقل کالا برای بنادری که امکان حمل دریایی از آنجا بهصورت مستقیم نمیباشد؛ کارآمد خواهد بود. همچنین جریان انتقال غالباً با تخلیه و بارگیری مجدد کالا همراه است.
گروپاژ
groupageدر روش گروپاژ Groupage کالاهای تجار مختلف در وزن و حجم متفاوت در یک کانتینر حمل میشوند. درواقع هنگامی که بار یک تاجر به اندازه یک کانتینر نباشد برای کاهش هزینههای حمل، میتواند از روش گروپاژ استفاده کند.
چارترینگ
Charteringروش چارترینگ Chartering حمل و نقل دریایی مخصوص کالاهایی است که بهصورت حجیم بوده و همچنین بارهایی نظیر آرد، گندم، شکر، پنبه و غیره که بدون هیچ گونه بستهبندی وارد کشتی میشوند میباشد. لازم به ذکر است که این روش با اجاره کشتی امکان پذیر خواهد بود.
کراس استافینگ
Cross Stuffingروش کراس استافینگ Cross Stuffing برای کالاهایی که امکان ارسال آنها بهصورت مستقیم به ایران وجود ندارند، مفید خواهد بود. در این روش کانتینر حاوی محموله از یک کشتی به کشتی دیگر انتقال مییابد و این ارسال معمولاً در بندر جبل علی صورت میگیرد.
مزایای ارسال بار به صورت دریایی
تمامی روش های حمل و نقل که به 3 دسته کلی زمینی، هوایی و دریایی تقسیم میگردد هرکدام معایب و مزایای مختص به خود را دارند. در این قسمت قصد داریم چند نمونه از مزایای ارسال بار به صورت دریایی را بیان کنیم:
- مقرون به صرفه بودن آن به نسبت به دیگر روشهای حمل و نقل در تناژ بالا
- ثابت بودن و مشخص بودن نرخ کرایه حمل و نقل بار
- امکان حمل بار در تناژهای بالا تا حدود وزنی 500 هزار تن
- ضریب ایمنی بالا و اطمینان از کم خطر بودن این روش حمل و نقلی در مقدار وزنی بالا
- بهطور قابل توجهی گازهای گلخانهای و ذرات معلق کمتری منتشر میکند و به حفظ محیط زیست کمک میکند.
- میتوان محمولهها را در طول مسیر بهطور آنلاین ردیابی کرد.
انواع کشتی های باربری
کشتی بار عمومی
کشتی های بار عمومی، ناوگانهای کارآمدی در دنیای حمل و نقل دریایی هستند که برای جابجایی انواع کالاها به کار میروند. این کشتیها با تجهیزات بارگیری و تخلیه خود، امکان حمل طیف وسیعی از محمولههای فلهای، بستهبندی شده و غیرمعمول را فراهم میکنند که از جمله کالاهایی که میتوان با کشتیهای بار عمومی جابجا کرد عبارتند از:
- محصولات کشاورزی: غلات، دانههای روغنی، آرد، شکر، میوه و سبزیجات
- مواد معدنی: سنگ آهن، زغال سنگ، مس، بوکسیت، فسفات
- محصولات شیمیایی: کود، پلاستیک، مواد شیمیایی صنعتی
- کالاهای ساختمانی: فولاد، سیمان، چوب، مصالح ساختمانی
- ماشینآلات: تجهیزات صنعتی، خودرو، موتورآلات
در مجموع انعطافپذیری و قابلیت حمل انواع بار، کشتیهای بار عمومی را به گزینهای ایدهآل برای حمل و نقل محمولههای خاص تبدیل کرده است.
کشتی های حمل کانتینر
کشتی های حمل کانتینر کشتی هایی هستند که بصورت ویژه برای حمل کانتینرها طراحی شده اند و بیش از نیمی از تجارت دریایی با انواع این کشتی های عظیم انجام می گیرد که بیشتر استفاده آن ها برای حمل خشک بار در سطح بین الملل می باشد. بطور کلی این نوع کشتی ها از نوع کشتی های خودکاری هستند که با جرثقیل های دروازه ای بارگیری و تخلیه میشوند.
کشتی های فله بر
کشتی های فله بر، کشتی هایی غول پیکر می باشند که از آن ها برای حمل بارهای فله جامد مانند غلات، مواد معدنی، سیمان و خاک استفاده می شود. قابل توجه است که برای بارگیری و تخلیه بار در این نوع کشتی ها از جرثقیل های قاشقی شکل استفاده می گردد.
تانکرهای نفتی
تانکرهای نفتی از انواع کشتی های باری مخصوصی هستند که از آن ها برای انتقال نفت خام استفاده می گردد. از لحاظ فنی این کشتی ها دارای ساختاری متفاوت و مقاومت بالایی در برابر نشت مایعات نفتی و روغنی و همچنین سیستم پمپاژ مخصوصی برای بارگیری و تخلیه سوخت می باشند. جالب است بدانید که این کشتی ها می توانند تا دو میلیون بشکه نفت را در خود جای داده و آنقدر بزرگ طراحی و ساخته می گردند که مجبور می باشند برای آن ها در دریاهای آزاد اسکله بزنند.
کشتی های حمل گاز
کشتی های حمل گاز که در گروه تانکرهای نفتی دسته بندی می گردند از لحاظ فناوری ساخت پیشرفته تر بوده و برای حمل گاز مایع مورد استفاده قرار می گیرند. این کشتی ها به دو دسته LNG که مخصوص حمل گاز طبیعی مایع است و LPG تقسیم می شوند و تفاوت اصلی این دو گروه در حقیقت از لحاظ فنی می باشد که LNG ها در دمای 17- درجه سانتی گراد و LPG ها در دمای 50– درجه سانتی گراد و در فشار 18 کیلوگرم بر سانتی مترمربع گاز حمل میکنند.
کشتی های RO-RO
کشتی های Ro-Ro کشتی هایی از نوع دارای رمپ و سکو می باشند که هر وسیله نقلیه چرخ دار اعم از اتومبیل های شخصی، اتوبوس، وسایل نقلیه صنعتی و کامیون های بارگیری شده برای سفرهای طولانی مدت را در خود جای می دهد. این کشتی ها دارای طبقات مختلف و متحرکی هستند تا از فضای داخلی آنها حداکثر استفاده به عمل آید و همچنین وسایل نقلیه می توانند بطور مستقیم به این کشتیها وارد و یا از آن خارج شوند.
کشتی های یخچالی
کشتی های یخچالی همان طور که مشخص می باشد مجهز به یخچال هایی برای نگهداری کالاهای فاسد شدنی و مواد غذایی هستند که انواع این مواد را با این نوع از کشتی می توان جابجا نمود.
کشتی های دام بر
کشتی های دام بر در واقع کشتی هایی هستند که بطور اختصاصی برای حمل و نقل حیوانات زنده همراه با الزامات مورد نیاز آن ها در هنگام جابجایی طراحی و ساخته شده است.
تالیگیری گامی مهم در فرآیند ترخیص کالا
پس از صدور مجوز تخلیه، عملیات پُر دغدغه و حساس جابجایی کالا از کشتی به اسکله آغاز میشود. در این میان، برای نظمبخشی و کنترل دقیق این فرآیند، اقدامی به نام “تالیگیری” انجام میشود. تالیگیری در حقیقت به ثبت مشخصات ظاهری بستهها و کانتینرها به صورت فهرستوار در حین تخلیه اطلاق میشود. این کار با مشارکت نماینده گمرک، نماینده بندر و موسسات حمل و نقل انجام میشود.
درواقع هدف از تالیگیری، تطبیق مشخصات کالاها با اسناد و مدارکِ مربوطه و همچنین جلوگیری از هرگونه مغایرت و سوءاستفاده است. به عبارتی، این فرآیند به شفافسازی فرآیند تخلیه و حصولِ اطمینان از سلامت و صحت کالاها کمک میکند.
پس از اتمام تالیگیری، گمرک و بندر موظف هستند تا ظرف پانزده روز پس از تخلیه، با موسسهٔ کشتیرانی تسویه حساب کنند. برای این منظور، قبلاً برای هر قلم بار، بارنامه و قبض انبار صادر میشود. در گام بعدی شرکت حمل و نقل با صاحب کالا تسویه حساب کرده و ترخیصیه و قبض انبار را به وی تحویل میدهد. صاحب کالا نیز با در دست داشتن این اسناد و مدارک لازم، میتواند برای ترخیص کالای خود از گمرک اقدام کند.
تالیگیری در مجموع بهعنوان یک گام مهم در فرآیند ترخیص کالا، نقشی کلیدی در نظمبخشی، کنترل و شفافسازی این فرآیند ایفا میکند. این کار ضمن حصولِ اطمینان از سلامت و صحت کالاها، به تسریع ترخیص آنها از گمرک نیز کمک زیادی میکند.
آینده حمل و نقل دریایی
با رشد تجارت جهانی، تقاضا برای حمل و نقل دریایی نیز افزایش خواهد یافت. نوآوریهایی مانند کشتیهای خودران و بنادر هوشمند در حال ظهور هستند که حمل و نقل دریایی را کارآمدتر و پایدارتر خواهند کرد. همچنین حمل و نقل دریایی، دنیای ما را به هم متصل می، کند و این صنعت نقش حیاتی در اقتصاد جهانی و رفاه بشر دارد. با افزایش آگاهی از چالشهای پیش روی این صنعت، میتوانیم به سوی آیندهای پایدارتر و کارآمدتر برای حمل و نقل دریایی گام برداریم.
حمل و نقل دریایی در ایران
ایران با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود در میان دو دریای خزر و عمان، همواره از دیرباز بهعنوان پلی میان شرق و غرب شناخته شده است. سواحل طولانی و بنادر پر رونق این کشور نیز گویی دروازهای به سوی فرصتهای بیشمار در دنیای تجارت گشودهاند.
در این میان ارسال بار به صورت دریایی بهعنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران، نقشی حیاتی در صادرات و واردات کالا ایفا میکند. بنادر مهمی مانند بندرعباس، بندر امام خمینی و بندر چابهار بهعنوان شاهراههای تجارت خارجی، سالانه حجم عظیمی از کالا را به اقصی نقاط جهان ارسال میکند.
ازاینرو شرکت راهبرد تجارت با سالها تجربه و تخصص در زمینه حمل و نقل دریایی، مفتخر است که به، عنوان همیار شما در این مسیر پر فراز و نشیب عمل کند. همچنین خدمات جامع شرکت راهبرد تجارت برای شما عزیزان شامل:
- مشاوره تخصصی در انتخاب بهترین مسیر حمل و نقل
- انجام امور گمرکی و ترخیص کالا
- بیمه باربری و حمل و نقل
- رهگیری و ردیابی محمولهها
- و ارائه خدمات لجستیک میباشد.
با اتکا به تخصص و تجربه شرکت راهبرد تجارت، میتوانید با خیالی آسوده و گامی مطمئن، در مسیر تجارت دریایی گام بردارید.
سخن پایانی
همانطور که خواندید، حمل و نقل دریایی دنیای پهناور و پر رمز و رازی است که نقشی حیاتی در تجارت جهانی و زندگی روزمره ما ایفا میکند. این صنعت با چالشها و فرصتهای بسیاری روبرو است و آینده آن به نوآوری، پایداری و همکاریهای بینالمللی گره خورده است.